Kolejna transza pomocy publicznej dla TAROM

Chociaż Rumunia boryka się z wysokim deficytem budżetowym, przedsiębiorstwa państwowe nadal otrzymują wsparcie finansowe ze środków centralnych. Ostatnim podmiotem, który wystąpił o transfer publicznych pieniędzy, są flagowe linie lotnicze – TAROM, które ubiegają się o wypłatę transzy pomocowej w wysokości 22,4 mln euro (114 mln lejów rumuńskich) z Funduszu Rezerw Budżetowych, będącego w dyspozycji rządu i przewidzianego w budżecie Rumunii na 2025 rok – pieniądze te potrzebne są na pokrycie braku płynności i utrzymanie przedsiębiorstwa lotniczego na powierzchni.

Ostatnia transza pomocowa

Kwota, o którą wnioskują państwowe linie lotnicze, stanowi drugą i ostatnią transzę całkowitej pomocy publicznej w wysokości 45,77 mln euro (około 227 mln lejów rumuńskich), zatwierdzonej w kwietniu 2024 roku. Pierwsza część – nieco ponad 22 mln euro (112 mln lejów rumuńskich) – została przekazana w latach 2023–2024. Rumuński resort transportu przedłożył już rządowi projekt decyzji o uzupełnieniu budżetu o ww. kwotę, wyjaśniając, że TAROM nie dysponuje już wystarczającymi środkami na terminową spłatę zobowiązań, a brak płynności finansowej grozi „destabilizacją równowagi finansowej spółki”. Oczekuje się, że środki te wesprą plan naprawczy rozpoczęty dwa lata temu, zatwierdzony przez Komisję Europejską.

Pomoc ma na celu zwiększenie kapitału zakładowego linii lotniczej w celu ustabilizowania jej działalności i zapewnienia ciągłości operacyjnej. Ministerstwo Transportu Rumunii twierdzi, że środek pomocowy ma na celu „zminimalizowanie ryzyka, że ​​deficyt płynności wpłynie na proces restrukturyzacji” oraz stworzenie warunków umożliwiających kontynuację planu naprawczego w 2026 roku. – Utrzymanie TAROM na rynku usług transportu lotniczego ma doprowadzić „do podniesienia ogólnych standardów jakości i utrzymania przystępnych cen” dzięki istnieniu realnej konkurencji, choć oferta produktowa przewoźnika i jego pozycja rynkowa są bardzo słabe i nierokujące.

To nie pierwszy raz, kiedy linie lotnicze TAROM otrzymują wsparcie od państwa. W ostatnich latach flagowiec otrzymał kilka transz publicznych pieniędzy na pokrycie strat lub podwyższenie kapitału zakładowego w ramach planu restrukturyzacji. Pomoc ratunkowa była środkiem tymczasowym, mającym na celu utrzymanie działalności spółki do czasu zatwierdzenia planu restrukturyzacyjnego. Następnie plan ten – zatwierdzony przez Komisję Europejską – umożliwił udzielenie nowej pomocy publicznej, podzielonej na transze, na rzecz naprawy finansowej i operacyjnej lotniczej spółki. Działania pomocowe były skutkiem utraty miana największych linii lotniczych w Rumunii. TAROM przegrał walkę z Wizz Airem, Blue Air (linie lotnicze już nie istnieją), czy z HiSky.

Pomoc publiczna

28 maja 2021 roku Rumunia zgłosiła Komisji Europejskiej plan restrukturyzacji narodowych linii lotniczych, który określał pakiet środków zaradczych, który miały usprawnić działalność rumuńskiego przewoźnika, odnowić starzejącą się flotę i obniżyć koszty prowadzonej działalności. Instytucja wykonawcza Unii Europejskiej nie zatwierdziła od razu warunków pomocy publicznej, mimo że inne stolice otrzymały zielone światło na dofinansowanie narodowych przewoźników. Komisja Europejska wszczęła szczegółowe dochodzenie, aby ocenić, czy państwowe środki finansowe przeznaczone na restrukturyzację TAROM będą zgodne z unijnymi zasadami pomocy państwa. Bruksela wyrażała zaniepokojenie sytuacją finansową rumuńskiego operatora, która jeszcze przed wybuchem pandemii była bardzo trudna – w 2020 roku linie otrzymały pomoc publiczną.

W czasie trwania dochodzenia, Bukareszt zaktualizował plan restrukturyzacji, aby rozwiać wątpliwości wyrażone w decyzji o wszczęciu postępowania. Rumuński rząd wnioskował do Komisji o umorzenie długu w wysokości około 49,53 mln euro, co odpowiadało kwocie pomocy publicznej z lutego 2020 roku, powiększonej o odsetki, oraz zastrzyk kapitałowy w wysokości około 45,77 mln euro. Zdaniem Komisji, przyznane przez Bukareszt środki były/są proporcjonalne, gdyż rumuńskie linie lotnicze wnoiosły na poczet restrukturyzacji znaczną kwotę – 77,66 mln euro. Kwota ta została wygenerowana poprzez sprzedaż i leasing samolotów. Pomoc państwa miała „jedynie w ograniczonym stopniu zakłócić konkurencję na rynku”, ponieważ zmniejszenie liczby lotów i samolotów utrzymuje udział rynkowy TAROM na niskim poziomie do końca okresu restrukturyzacji, czyli do 31 grudnia 2026 roku.